www.thaibhikkhunis.org

สตรีในพุทธศาสนาโดยเฉพาะในประเทศที่นับถือพุทธศาสนาสายเถรวาทนั้น มีความพยายามที่ออกบวชเป็นภิกษุณีมาหลายทศวรรษแล้ว แต่ยังไม่เป็นผลสำเร็จ เนื่องจากขาดความพร้อม ที่สำคัญที่สุด คือเรื่องภาษา

ในประเทศศรีลังกา ไปรับสายการอุปสมบทมาจากวัดซีไหล ในประเทศสหรัฐอเมริกาตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๓๑  มีทศศีลมาตา ๕ รูปเดินทางไปอุปสมบท  แต่ไม่สามารถอ่านพระปาฏิโมกข์ที่เจ้าภาพให้มาเป็นภาษาอังกฤษได้  เมื่อกลับมาศรีลังกาก็ไม่สามารถรักษาคณะสงฆ์ไว้ได้ เพราะไม่อยู่กันเป็นคณะสงฆ์ ไม่มีการทำสังฆกรรมร่วมกัน ไม่มีการสวดปาฏิโมกข์ เป็นต้น

ศรีลังกามีความพร้อมมากขึ้นใน พ.ศ.๒๕๔๑  ที่น่าสนใจคือ พระมหานายก พระภิกษุผู้ใหญ่ให้การสนับสนุน  พระภิกษุสงฆ์เองเป็นคนจัดการคัดเลือกทศศีลมาตาในประเทศ  เฉพาะผู้ที่บวชมานาน มีวัตรปฏิบัติดี บวชมาแล้ว ๒๐-๓๐ พรรษา คัดส่งไปร่วมในการอุปสมบทนานาชาติที่พุทธคยา อินเดีย ซึ่งวัดโฝวกวางซันในไต้หวันเป็นเจ้าภาพ  เป็นการบวชโดยสงฆ์สองฝ่าย คือ มีภิกษุณีสงฆ์สอบถามอันตรายิกธรรม  แต่การบวชยังคงเป็นพระภิกษุสงฆ์ฝ่ายจีน ซึ่งถือวินัยธรรมคุปต์

พระมหานายก และพระมหาเถระของศรีลังกาที่ไปร่วมพิธีด้วยทั้งสิบรูป  เห็นว่า การจะกลับไปสืบภิกษุณีสงฆ์สายเถรวาทในศรีลังกายังมีอุปสรรค เพราะภิกษุสงฆ์ที่ให้การอุปสมบทไม่ใช่เถรวาท  จึงเดินทางไปสารนาถ (เพราะที่นั่นมีสีมาของเถรวาทที่วัดศรีลังกา)  จัดการอุปสมบทให้ภิกษุณีทั้ง ๒๐ รูปของศรีลังกา เป็นการอุปสมบทที่ถูกต้องในเถรวาทโดยพระภิกษุเถรวาท ตามพุทธบัญญัติที่ปรากฏในจุลวรรค  “ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้ภิกษุทั้งหลายอุปสมบทภิกษุณีทั้งหลาย” (ภิกขุนี ขันธกะ เล่มที่ ๗ วินัยปิฎก จุลวรรค ภาค ๒ ข้อ ๔๐๔)

นับเป็นการเริ่มต้นการอุปสมบทภิกษุณีสายเถรวาทที่สืบต่อกันมา  เฉพาะในศรีลังกาเอง ขณะนี้ มีภิกษุณีสายเถรวาทแล้ว ๑,๐๐๐ รูป ในประเทศไทย มี ๑๐๐ รูป (เริ่มพ.ศ. ๒๕๔๖) ในอินโดนีเซีย มี ๘ รูป (เริ่มพ.ศ. ๒๕๔๓) และในเวียดนามมีประมาณ ๑๐ รูป (เริ่มพ.ศ. ๒๕๔๕)  ทั้งนี้ ไม่นับภิกษุณีต่างชาติในตะวันตกที่มารับการอุปสมบทไปจากศรีลังกา

ภาพการบวชภิกษุณีจำนวน ๓ รูป ที่ศรีลังกา ธ.ค. ๒๕๕๙

การอุปสมบทภิกษุณีไทยที่ศรีลังกา

สืบเนื่องจากคำสั่งมหาเถรสมาคม วันที่ ๑๑ ธันวาคม ๒๕๕๗ ห้ามมิให้มีการอุปสมบทภิกษุณีในประเทศไทย ทำให้ภิกษุไทยไม่สามารถจะเป็นอุปัชฌาย์ให้แก่ผู้ขอบวชสตรีได้ แม้ว่าฝ่ายภิกษุณีจะมีความพร้อม กล่าวคือ มีภิกษุณีที่เป็นปวัตตินี โดยการแต่งตั้งจากภิกษุสงฆ์ และครบ ๑๒ พรรษา ภิกษุณีที่จะเป็นพระอันดับก็มีครบ ๑๐ รูปอย่างต่ำ แต่การเป็นภิกษุณีจะสำเร็จที่พระภิกษุสงฆ์  เมื่อภิกษุสงฆ์ไทยถูกจำกัดสิทธิ จึงไม่สามารถให้การอุปสมบทได้

ปีที่ผ่านมา (๒๕๕๙) เครือข่ายภิกษุณีเถรวาทเอเชียได้เป็นเจ้าภาพจัดการอุปสมบทภิกษุณีนานาชาติ เมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๕๙  มีผู้ขอบวช ๑๑ ท่าน ไทย ๓ เวียตนาม ๓ และ บังกลาเทศ ๖

ภิกษุณีธัมมนันทาเถรีได้เป็นปวัตตินีให้กับผู้ขอบวชชาวไทย  ท่านภิกษุณีดร.หลิวฟับ เป็นปวัตตินี ให้กับผู้ขอบวชชาวเวียตนาม และท่าน สุมิตราเถรี ได้เป็นปวัตตินีให้ผู้ขอบวชชาวบังกลาเทศ

มีภิกษุณีเข้าร่วมเป็นพระอันดับ ๑๒ รูป  พระภิกษุ ๕ รูปจากทั้ง ๓ นิกาย คือ สยามวงศ์ อมรปุระ และรามัญญะ จากศรีลังกา พระอุปัชฌาย์ คือท่านมหานายก  โสภิตะ

สถานที่ที่ใช้จัดพิธีอุปสมบทที่สีมาน้ำ ที่ศูนย์ปฏิบัติศายธิดา ศรีลังกา  ตั้งอยู่ในเมืองปานนะทุระ โดยมีภิกษุณีวิจิตตนันทา ผู้อำนวยการศูนย์ เป้นธุระในการจัดการตติดต่อทั้งภิกษุสงฆ์และภิกษุณีสงฆ์ให้

ฝ่ายไทย ผู้ที่ได้รับการอุปสมบท คือ ภิกษุณีธัมมฐิติ ภิกษุณีธัมมภาวิตา และภิกษุณีธัมมนภา

ในปลายปี ๒๕๕๙ วันที่ ๒๓ ธันวาคม ผู้ขอบวชจากประเทศไทยเดินทางไปศรีลังกาเพื่อขออุปสมบทอีกสามรูป คือท่าน ธัมมสุนันทา ท่านธัมมนิสภา และท่านธัมมกรุณา ได้รับการอุปสมบทจากภิกษุณี ๑๐ รูป ภิกษุ ๑๐ รูป ท่านอุปัชฌาย์ คือท่านมหานายกโสภิตะ  และปวัตตินี คือ ท่านธัมมนันทาเถรี จากประเทศไทย  ใช้สถานที่เดียวกัน